Okul Servis Araçları Yönetmeliği, bugünkü Resmi Gazete´de yayımlandı.

Yeni yönetmelik ile okul servislerine ilişkin güvenlik ve denetimleri İçişleri Bakanlığınca, servis araçlarının teknik niteliği Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığınca, kreş, gündüz bakımevi, çocuk kulübü taşımaları, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca, araçlarda bulundurulacak personelin eğitimi ve servislere ilişkin hizmet satın alınması işlemleri, mülki amirlerin onayına tabii olmak kaydıyla Millî Eğitim Bakanlığınca yerine getirilecek. Yeni düzenleme ile zorunlu eğitim ve okul öncesi eğitim öğrencilerinin yanı sıra kreş, gündüz bakımevi, çocuk kulüplerine devam eden çocuklar da taşıma faaliyetlerine dahil edildi. Ayrıca taşımacıyı tespitle ilgili komisyonlar kurulması düzenlemesi getirildi. Taşıma sözleşmeleri mülki idare amirinin onayına bağlandı.

İniş ve binişlerde "DUR" yazısı

Yeni düzenleme ile taşımacılar tarafından okul servis aracı olarak kullanılacak taşıtlarda aranacak şartlar da belirlendi. Buna göre, okul servis aracının arkasında, öğrenci ve çocukların iniş ve binişleri sırasında yakılmak üzere kırmızı ışık veren lamba bulunacak ve bu lambanın yakılması halinde üzerinde "DUR" yazısı okunacak şekilde düzenlenecek. Okul servis aracı olarak kullanılacak taşıtlarda, öğrenci ve çocukların kolayca yetişebileceği camlar ve pencereler sabit olacak, iç düzenlemesinde demir aksam açıkta olmayacak, varsa yaralanmaya sebebiyet vermeyecek yumuşak bir madde ile kaplanacak. Engelli öğrenci ve çocukları taşıyacak okul servis araçlarının ilgili mevzuata uygun şartları taşıması gerekecek.

Araç takip sistemi zorunlu olacak

Taşıtların yaşları 12´den büyük olmayacak ve araç takip sistemi ve her öğrenci ve çocuk için 3 nokta emniyet kemeri ve gerekli koruyucu tertibat bulundurulacak. Okul servis araçlarında görüntü ve müzik sistemleri taşıma hizmeti sırasında kullanılmayacak. Okul servis araçlarında, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığınca standartları belirlenen her koltukta oturmaya duyarlı sensörlü sistemlerin bulunması zorunlu olacak. Okul servis araçlarında tüm koltukları görecek şekilde standartlara uygun, iç ve dış kamera ile en az 30 gün süreli kayıt yapabilen kayıt cihazı bulundurulacak. Okul servis araçlarının camlarının üzerine renkli film tabakaları yapıştırılması yasaklanırken, iç mekânı gösteren beyaz cam dışında cam kullanılamayacağı da hükme bağlandı.

Taşımacının yükümlülükleri

Yönetmelikte taşımacılara ilişkin yükümlülüklere yer verildi. Buna göre, taşımacılık yapabilmek için Türk Ceza Kanunu´nun 53´üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş ve affa uğramış veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiş olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkum olmama şartı getirildi. Ayrıca taşımacının devam eden bir kovuşturmasının bulunmaması ya da kovuşturması uzlaşmayla neticelenmemiş olmaması ve terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, iltisakı veya irtibatı bulunmaması istenecek. Okul servislerinde rehber personelin bulundurulması zorunlu olacak.

Taşımacılar, şehir içinde izlenecek güzergah için ilgili büyükşehir belediyesinden özel izin belgesi almak zorunda olacaklar. Gerçek kişi taşımacıların tümünün eğitim sertifikasına sahip olması gerekecek. Yükümlülüklere uymayan taşımacılar, taşımacıyı tespit komisyonunca verilecek sürede eksikliği gidermekle yükümlü olacak ve verilen süre içerisinde eksikliği gidermeyen taşımacının özel izin belgesi mülki idare amirinin bildirimi üzerine ilgili belediye tarafından iptal edilecek. Taşımanın şehirlerarası veya şehir içi olmasına bağlı olarak taşımacı, karayolu yolcu taşımacılığı yetki belgelerinden birine sahip olacak.

Okul yönetiminin yükümlülükleri

Yönetmelikte, okul yönetimince yerine getirilecek öğrenci ve çocuk taşıma faaliyetine ilişkin yükümlülükler de tanımlandı. Okul yönetimleri, Taşımacıyı Tespit Komisyonu ile koordine ederek taşıma faaliyetini planlayacak. Okul servis araçlarının çalıştırılması faaliyeti, bir eğitim öğretim yılını kapsayacak. Ancak taşıma hizmetinin kalitesinin artırılması ve maliyet avantajı sağlanması amacıyla faaliyet azami 3 eğitim öğretim yılını aşmayacak şekilde yaptırılabilecek. Taşımacıyı tespit komisyonunun kararları, mahalli mülki idare amirlerinin onayı ile yürürlüğe girecek. Veliler, istemeleri halinde çocuklarını yönetmelikte belirtilen şartları taşıması kaydıyla herhangi bir taşımacı ile anlaşarak da taşıtabilecekler. Bu hakkın kullanılması halinde taşımacı, yönetmelikte istenen belge ve bilgileri okul yönetimine bildirecek.

Şoförler için yeni kriterler

Okul servis araçlarını kullanan şoförler, 26 yaşından gün almış ve 66 yaşından gün almamış olacak. Şoförlerin, Türk Ceza Kanunu´nun 53´üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş ve affa uğramış veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiş olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkum olmamış olmak veya bu suçlardan hakkında devam eden ya da uzlaşmayla neticelenmiş bir kovuşturmasının bulunmaması gerekecek.

Ayrıca şoförler için Türk Ceza Kanunu´nun belirlenen maddelerindeki suçlardan mahkum olmaması veya bu suçlardan hakkında devam eden ya da uzlaşmayla neticelenmiş bir kovuşturmasının bulunmaması hükmü getirildi. Şoförlerin "D" sınıfı sürücü belgesi için en az 5 yıllık, "D1" sınıfı sürücü belgesi için en az 7 yıllık sürücü belgesine sahip olmaları ve her yıl okul servis şoförlüğüne uygun olduğuna dair aile hekiminden rapor almış olmaları gerekiyor. Şoförlük mesleği bakımından her 5 yılda bir yetkili kuruluşlardan psikoteknik açıdan sağlıklı olduklarını gösteren rapor almaları gereken okul servis şoförlerinin, son 5 yıl içerisinde de bilinçli taksirli olarak ölümlü trafik kazalarına karışmamış olmaları, alkollü olarak araç kullanma ve hız kurallarını ihlal nedeniyle sürücü belgelerinin birden fazla geri alınmamış olması ve Kabahatler Kanunu´nun 35´inci maddesinde düzenlenen "sarhoşluk" kabahati ile huzuru bozmayı alışkanlık haline getirmemiş olmaları gerekiyor.

Diğer yandan, okul servis şoförlerinin Yurtiçi Yolcu Taşımacılığı Sürücü Mesleki Yeterlilik Belgesi´ne sahip olmaları istenecek. Araç şoförlerinin taşıma faaliyeti öncesinde ve sonrasında aracın içini kontrol etmeleri, öğrenci ve çocukların oturarak, güvenli ve rahat bir yolculuk yapmalarını sağlayacak tedbirleri almaları, taahhüt ettiği yere kadar valiliklerce belirlenecek okul açılış ve kapanış saatlerine göre Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenen azami sürelere uymak suretiyle taşımaları ve eğitim sertifikasına sahip olmaları gerekecek.

Rehber personelin özellikleri

Yönetmelikte, okul servis araçlarındaki rehber personelin ise 22 yaşını doldurmuş olması ve en az lise mezunu olması hükme bağlandı. Ayrıca, Türk Ceza Kanunu´nun 53´üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş ve affa uğramış veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiş olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkum olmamış olmak veya bu suçlardan hakkında devam eden ya da uzlaşmayla neticelenmiş bir kovuşturma bulunması gerekecek.

Rehber personelin Türk Ceza Kanunu´nun ilgili maddelerindeki suçlardan mahkum olmamış olması veya bu suçlardan hakkında devam eden ya da uzlaşmayla neticelenmiş bir kovuşturma bulunmaması zorunlu olacak. Öğrenciler ile çocukların güvenli şekilde servis aracına binip inmelerini ve gerektiğinde karşıdan karşıya geçişlerini sağlayacak rehber personelin öğrenci ve çocuklar ile iletişim becerilerini geliştirmek amacıyla eğitime katılmaları ve sertifikaya sahip olmaları istenecek. Rehber personel, her yıl "okul servis rehber personeli" olmaya uygun olduğuna dair aile hekimliğinden rapor alacak, ayrıca taşıt içi düzeni sağlayacak, emniyet kemerlerinin takılı olup olmadığını kontrol edecek, okul öncesi eğitim ve ilköğretim öğrencileri ile çocukların inme ve binmeleri sırasında yardımcı olacak, taşıma faaliyeti öncesinde ve sonrasında aracın içini kontrol edecek.

Bu personel ayrıca, standarda uygun, sarı renkte ve üzerinde reflektif şeritler yer alan ve ön ve arka kısmında "REHBER" yazılı ikaz yeleği giyecek. Taşıma faaliyeti sırasında öğrenci ve çocuklara refakat ederken yardımcı ışıklar (ışıklı çubuk, dur-geç levhası gibi) kullanmak zorunda olacak. Belirtilen şartlara uymayanların özel izin belgesi, yetkili kurumların mülki idare amirleri vasıtasıyla ilgili belediyesine bildirimi üzerine iptal edilecek. İptale konu izin belgesi aynı eğitim öğretim yılında yeniden düzenlenemeyecek. Diğer yandan, rehber personele kural ihlali ihbar tutanağı düzenleme yetkisi de verildi.

Denetim ve yaptırım

Okul servis taşıma faaliyetleri, her eğitim-öğretim yılının birinci ve ikinci dönem başlangıcında valilik ve kaymakamlıklar tarafından oluşturulacak denetim komisyonu marifetiyle denetlenecek. Okul servis araçları kolluk kuvvetlerince de her zaman denetlenebilecek. Yönetmelik ve ilgili diğer mevzuat kapsamındaki görev ve yetkileri yönünden Milli Eğitim Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve diğer ilgili kuruluşlar da her türlü denetimi yapacak. Okul servislerinin, Denetim Komisyonu´nca ve yetkili kamu kurum ve kuruluşlarınca mülki idare amirleri vasıtasıyla ya da re´sen mahalli mülki idare amirince yönetmeliğin belirlenen maddelerine aykırılığın tespit edilmesi halinde ilgili belediyeye bildirilmek suretiyle özel izin belgesi iptal ettirilecek.

İsim listesi kontrol edilecek

Kreş, gündüz bakımevi ve çocuk kulüplerinin servis hizmetlerinin yürütülmesi esnasında çocukların evlerinden alındıktan sonra isim listesi tutulacak, çocukların güvenli bir şekilde kuruluş müdürüne teslim edildiğine dair şoför ve rehber personelin imzalayacağı günlük çocuk takip veya devam defteri tutulacak, gelmeyen ya da teslim alınmayan çocuklarla ilgili olarak aileye bilgi verilmesi zorunlu olacak.

Okul servis araçlarında, sensörlü sistemler, 3 nokta emniyet kemeri, kayıt cihazı ile iç mekanı gösteren beyaz cam zorunlulukları, 3 Eylül 2018´e kadar hayata geçirilecek. Ancak fabrika çıkışında üzerinde mevzuata uygun renkli cam olan araçlar için bu tarih 3 Eylül 2019 olarak uygulanacak. Okul servis şoförleri, eğitim sertifikalarını 3 Eylül 2018´e kadar, Mesleki Yeterlilik Belgesi´ni ise 3 Eylül 2020´ye kadar alacaklar. Yönetmelik ile taşıtlarda aranan şartlara uygun olmayan yeni üretilen araçların 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren okul servis aracı olarak trafik tescili yapılamayacak.